MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC

CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG TÍN ĐỒ CÁC TÔN GIÁO CỦA MẶT TRẬN

VÀ NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý

   TS. Nguyễn Văn Thanh^[1]

1. SỰ CẦN THIẾT CỦA CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG TÍN ĐỒ

Chủ nghĩa Mác – Lê Nin khẳng định: vai trò động lực của lịch sử thuộc về quần chúng nhân dân lao động. Chủ tịch Hồ Chí Minh tổng kết: Cách mạng là sự nghiệp chung của dân chúng, chứ không phải là việc của một hai người.

Trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng bào các tôn giáo là một lực lượng xã hội đông đảo, với gần 27 triệu người, chiếm tỉ lệ gần 1/3 dân số cả nước, đó là chưa kể những người có tôn giáo truyền thống của dân tộc như: Thờ cúng Tổ tiên (thờ Tổ); thờ những người có công với dân với nước, với cộng đồng; thờ Mẫu... Tín ngưỡng tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân ta và tín ngưỡng, tôn giáo còn tồn tại lâu dài.

Tiến trình lịch sử dân tộc ta đã minh chứng: khi nào khối đại đoàn kết toàn dân (trong đó có các tôn giáo) được giữ vững thì quốc gia, xã tắc hùng cường. Khi nào khối đại đoàn kết toàn dân bị chia rẽ, rạn nứt thì Tổ quốc sẽ lâm nguy và giặc ngoại xâm sẽ dòm ngó.

Do đó, công tác vận động tín đồ các tôn giáo nhằm củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân có vai trò cực kỳ quan trọng. Các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng ta về công tác tôn giáo đều khẳng định: cốt lõi của công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng và cả hệ thống chính trị làm tốt công tác tôn giáo dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Tiến hành tốt công tác vận động tín đồ các tôn giáo sẽ có một vai trò và ý nghĩa rất quan trọng, qua đó, Mặt trận thu hút được một lực lượng quần chúng đông đảo. Qua công tác vận động, định hướng cho hoạt động của tín đồ gắn bó giữa Đạo và Đời theo hướng “tốt Đời đẹp Đạo” sẽ tác động tích cực đến tư tưởng, tâm tư, tình cảm và thái độ của các vị chức sắc, nhà tu hành và tổ chức giáo hội các tôn giáo. Ngược lại, nếu chỉ làm tốt công tác vận động, tranh thủ chức sắc, nhà tu hành tôn giáo mà coi nhẹ công tác vận động tín đồ thì các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các phong trào thi đua yêu nước của Mặt trận chỉ dừng lại ở phạm vi hẹp, chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ vì đã sao nhãng và chưa quan tâm đến một lực lượng quần chúng đông đảo và quan trọng.

Do vậy, Mặt trận các cấp luôn coi công tác tôn giáo nói chung và công tác vận động, tập hợp, đoàn kết quần chúng tín đồ các tôn giáo nói riêng là một trong những nhiệm vụ thường xuyên trong hoạt động của mình, nhằm phát huy sức mạnh nội lực của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy dân chủ, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh, thực sự là của dân, do dân và vì dân; sớm đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, tiến lên dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Xuất phát từ ý nghĩa của vấn đề như đã nêu trên, nhiều năm qua việc tập hợp, vận động quần chúng tín đồ các tôn giáo đã được hệ thống chính trị nói chung và hệ thống Mặt trận từ Trung ương đến địa phương nói riêng quan tâm và trên thực tế đã rút ra được những kinh nghiệm quý cho công tác này.

Tại Điều 3 Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 đã quy định cụ thể về quyền, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam:

“1. Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội.

2. Tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

3. Đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.

4. Tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước.

5. Thực hiện giám sát và phản biện xã hội.

6. Tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước.

7. Thực hiện hoạt động đối ngoại nhân dân".

Tại Điều 12 đã quy định về nguyên tắc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc của Mặt trận là: "Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát triển đa dạng các hình thức tổ chức, hoạt động để tập hợp, đoàn kết mọi người Việt Nam ở trong nước và ở nước ngoài, không phân biệt thành phần giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo, quá khứ nhằm động viên mọi nguồn lực góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.".

Điều 4 Luật tín ngưỡng, tôn giáo đã quy định trách nhiệm của Mặt trận trong công tác tôn giáo, gồm:

"1. Tập hợp đồng bào theo tín ngưỡng, tôn giáo và đồng bào không theo tín ngưỡng, tôn giáo xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

2. Phản ánh kịp thời ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị của Nhân dân về các vấn đề có liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3. Tham gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo; phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước có liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo theo quy định của pháp luật.

4. Tham gia tuyên truyền, vận động chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ, người theo tín ngưỡng, tôn giáo, các tổ chức tôn giáo và Nhân dân thực hiện pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo.

5. Giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo".

2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG TÍN ĐỒ CÁC TÔN GIÁO

Các tôn giáo Việt Nam cũng như tôn giáo trên thế giới ngày nay đang sống trong một thời đại biến chuyển với những đặc điểm, nội dung đáng quan tâm, đó là: Cách mạng khoa học, công nghệ hiện đại và kinh tế số phát triển mạnh mẽ. Toàn cầu hoá trên nhiều lĩnh vực ngày càng thu hút nhiều quốc gia, dân tộc tham gia; xu thế dân chủ hoá đời sống quốc tế được quan tâm. Dân chủ là chủ đề lớn của thời đại ngày nay, là nguyện vọng thiết tha của loài người. Đời sống thế giới ngày càng được dân chủ hoá mạnh mẽ; là thời đại xã hội hoá ngày càng cao sức sản xuất xã hội trên cơ sở những thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại và kinh tế tri thức, kinh tế số; là thời đại đan xen các chế độ xã hội, các thể chế chính trị, các loại hình tôn giáo khác nhau cùng tồn tại, cùng chung sống; là thời đại hoà bình, phát triển, dân chủ, công bằng, văn minh, hướng tới tiến bộ xã hội.

2.1- Về nội dung công tác vận động quần chúng tín đồ

Bất kể tín đồ tôn giáo nào, trước hết cũng đều là công dân của nước Việt Nam độc lập, có chủ quyền, do vậy mọi tín đồ các tôn giáo đều có quyền lợi và nghĩa vụ như tất cả những công dân khác, đều phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nhưng đây là những công dân có tín ngưỡng tôn giáo, vì thế ngoài các nội dung vận động như các công dân khác thì có thêm nội dung vận động đặc thù liên quan đến tín ngưỡng tôn giáo của nhân dân.

a. Về khía cạnh là công dân: Cần tuyên truyền, phổ biến và vận động đồng bào các tôn giáo thực hiện tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, Chương trình hành động của Mặt trận. Động viên đồng bào thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước và của mỗi địa phương, thông qua các hệ thống thông tin đại chúng, thông qua các đoàn thể quần chúng, các tổ chức tôn giáo và thông qua chức sắc, nhà tu hành tôn giáo.

b. Về khía cạnh tín đồ: cần tuyên truyền, giải thích các chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước trong đồng bào có đạo; vận động đồng bào các tôn giáo tham gia xây dựng và thực hiện tốt các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước có liên quan đến tôn giáo như Nghị quyết Trung ương bảy khoá IX Về công tác tôn giáo; Luật tín ngưỡng, tôn giáo; Nghị định số 162 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo; các đề án, kết luận, chương trình, kế hoạch, thông báo, hướng dẫn chuyên môn… của Mặt trận về công tác tôn giáo;

- Hướng dẫn, vận động quần chúng tín đồ phát huy các giá trị văn hoá, đạo đức tốt đẹp, hướng thiện của tôn giáo, phù hợp với truyền thống văn hoá dân tộc, phù hợp với việc xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư.

- Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động chính trị – xã hội trong đồng bào các tôn giáo và trong các khu dân cư có đạo. Triển khai sâu rộng các nội dung của cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", Chương trình phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu... trong các khu dân cư có đạo.

- Xây dựng lực lượng cốt cán, cơ sở chính trị trong quần chúng tín đồ. Quan tâm đến công tác xây dựng, củng cố các tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, xã hội - nghề nghiệp ở các vùng đồng bào có đạo. Phát triển đoàn viên, đội viên, hội viên trong tín đồ các tôn giáo, nhằm bồi dưỡng và phát huy các nhân tố tích cực, các hoạt động tôn giáo tiến bộ, lành mạnh trong vùng đồng bào có đạo.

- Quan tâm chăm lo về đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần của bà con tín đồ các tôn giáo, nhất là những người có công và gia đình có công, gia đình chính sách...

- Vận động quần chúng tín đồ hưởng ứng và giúp đỡ các tổ chức tôn giáo và các chức sắc, nhà tu hành tôn giáo hoạt động tôn giáo tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, sống "tốt đời đẹp đạo", sinh hoạt gắn bó đồng hành cùng dân tộc, phù hợp với điều kiện của đất nước, địa phương.

- Tuyên truyền và vận động quần chúng tín đồ nêu cao cảnh giác, đấu tranh làm thất bại âm mưu lợi dụng tôn giáo của các thế lực thù địch, chống phá cách mạng và khối đại đoàn kết dân tộc; xây dựng môi trường xã hội lành mạnh trong các khu dân cư có đạo và tại các công trình tín ngưỡng tôn giáo, có thái độ, chính kiến rõ ràng, đấu tranh vô hiệu hoá các luận điệu xuyên tạc, chia rẽ khối đại đoàn kết, các hành vi vi phạm pháp luật, các tác nhân xấu và các âm mưu lợi dụng tín ngưỡng tôn giáo của các thế lực thù địch.

- Vận động tín đồ các tôn giáo hưởng ứng và thực hiện tốt các đường hướng hành đạo tiến bộ do các tổ chức giáo hội tôn giáo hợp pháp đã đề ra, như: “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, “Sống phúc âm trong lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào”, “Nước vinh Đạo sáng”, "Vì đạo pháp, vì dân tộc", "Sống Phúc âm, phụng sự Thiên Chúa, phục vụ Tổ quốc và dân tộc", “Tốt đời đẹp đạo”…

2.2- Về phương thức vận động quần chúng tín đồ tôn giáo

- Vận động thông qua các tổ chức giáo hội tôn giáo; qua các vị chức sắc, chức việc, nhà tu hành tôn giáo, dưới hình thức lồng các nội dung cần tuyên truyền, vận động trong các Lời kêu gọi, Thông bạch, Thư chung… của tổ chức Giáo hội và qua các buổi tổ chức sinh hoạt tôn giáo của chức sắc, chức việc, nhà tu hành...

- Vận động thông qua các tổ chức xã hội tôn giáo như: Uỷ ban đoàn kết Công giáo các cấp, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước (ở một số tỉnh Tây Nam bộ)… bằng các chương trình hành động, nhiệm vụ, kế hoạch hoạt động cụ thể của các tổ chức đó.

- Vận động thông qua các phong trào thi đua yêu nước và các cuộc vận động mang tính toàn dân, toàn diện; các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động mang đặc thù riêng của mỗi tôn giáo tại mỗi địa phương.      

- Vận động quần chúng tín đồ theo giới, theo thành phần thông qua chương trình, kế hoạch hoạt động các tổ chức chính trị – xã hội như: Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân, Tổng Liên đoàn lao động, Hội Cựu Chiến binh và chương trình, kế hoạch hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội nghề nghiệp, các tổ chức xã hội...

- Vận động quần chúng tín đồ theo nơi ở, tức địa bàn dân cư - nơi diễn ra mọi hoạt động của cộng đồng, trong đó có tín đồ các tôn giáo thông qua cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” do Uỷ ban Trung ương MTTQVN phát động.

- Vận động thông qua các vị trí thức, các nhà khoa học, những người tiêu biểu có uy tín trong xã hội và trong đồng bào tôn giáo, vì trên cương vị ấy sẽ có nhiều thuận tiện trong việc tuyên truyền, giải thích việc thực hiện chính sách pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo, phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội và về những hiện tượng tiêu cực và những hành vi ly khai, chống đối của các nhóm, cá nhân tôn giáo cực đoan, vi phạm pháp luật...

- Vận động quần chúng tín đồ theo nghề nghiệp, sở thích, tuổi tác… thông qua các tổ chức xã hội nghề nghiệp…    

- Vận động quần chúng tín đồ thông qua các hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian như: lễ hội, hành hương, sinh hoạt dòng họ, hội thi…

2.3- Những điểm cần lưu ý trong công tác vận động tín đồ

Công tác vận động quần chúng tín đồ tôn giáo phải được xem xét và thực hiện trong mối quan hệ thống nhất hữu cơ với việc thực hiện các nhiệm vụ chung của đất nước và của từng địa phương. Quần chúng tín đồ, trước hết phải hoàn thành trách nhiệm nghĩa vụ của người công dân, phải thường xuyên được bồi dưỡng và phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu cho mục tiêu lớn lao, cao cả của toàn dân tộc.

Mặt khác trong công tác vận động quần chúng tín đồ cần lưu ý:

- Nội dung tuyên truyền, vận động phải bám sát chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước và phù hợp với lợi ích, tâm tư nguyện vọng của quần chúng tín đồ các tôn giáo.

- Phương pháp vận động phải thể hiện sự chân thành, cởi mở, thực sự tôn trọng những quy định, những quy tắc ứng xử, những nghi lễ truyền thống cũng như tình cảm, niềm tin tôn giáo trong đời sống tâm linh của các tín đồ. Đề cao truyền thống yêu nước và những đóng góp, thành tích của đồng bào tôn giáo; trân trọng và khuyến khích những điểm tiến bộ trong giáo lý, đạo đức tôn giáo với việc xây dựng xã hội mới, cuộc sống mới.

- Hình thức tuyên truyền, vận động phải phù hợp với tâm lý và trình độ  nhận thức của quần chúng tín đồ tôn giáo theo từng vùng, miền và truyền thống cụ thể của địa phương.

- Cán bộ tuyên truyền, vận động phải là tấm gương đoàn kết.

- Coi trọng tuyên truyền, vận động quần chúng nêu cao cảnh giác, hướng dẫn dư luận đấu tranh chống những âm mưu lợi dụng tôn giáo của các thế lực thù địch, cần chỉ cho quần chúng hiểu rõ âm mưu thâm độc của kẻ thù muốn chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Tuyên truyền, giải thích vấn đề này phải thật khéo léo, có chứng cớ rõ ràng, có sức thuyết phục, không nóng vội, chủ quan. Phân biệt rõ tôn giáo với lợi dụng tôn giáo; phân biệt rõ một số phần tử phản động lợi dụng tôn giáo với giáo hội, chức sắc, nhà tu hành và quần chúng tín đồ tốt.

Đối với các phần tử lợi dụng tôn giáo (đặc biệt trong trường hợp các phần tử đó là chức sắc, chức việc, nhà tu hành tôn giáo) khi bị xử lý bằng pháp luật thì trước, trong và sau khi xử lý phải rất coi trọng việc tuyên truyền, giải thích cho quần chúng hiểu rõ hành vi lợi dụng tôn giáo của phần tử đó là vi phạm pháp luật Nhà nưóc, làm phương hại an ninh quốc gia, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, đồng thời cũng làm tổn thương đến danh dự của tôn giáo... Việc xử lý đó là áp dụng pháp luật đối với người công dân vi phạm pháp luật chứ không phải là có thành kiến, phân biệt đối xử với tôn giáo đó, cũng không phải là xử lý "chức sắc, nhà tu hành" trong đạo.

Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hoá trên nhiều lĩnh vực và sự phát triển như vũ bão của cuộc cách mạng khoa học, công nghệ và thông tin, khó có vùng đất nào trên thế giới đứng ngoài ảnh hưởng của mạng thông tin toàn cầu hiện nay. Các tôn giáo trên thế giới nói chung và các tổ chức tôn giáo ở Việt Nam nói riêng đều nhanh chóng sử dụng những tiến bộ do cuộc cách mạng công nghệ và thông tin đem lại để truyền giáo hoặc lan truyền thông tin khi có vụ việc phức tạp xảy ra. Các thế lực thù địch và những phần tử không tốt trong các tôn giáo thường sử dụng rất nhanh nhạy Internet, báo chí điện tử, mạng xã hội để quốc tế hoá vấn đề, gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác đối ngoại và hình ảnh, chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Việt Nam trên trường quốc tế... Do vậy, trước - trong và sau khi giải quyết các vụ việc phức tạp trong vùng đồng bào tôn giáo, rất cần phải làm tốt công tác thông tin, truyền truyền quốc tế và cần sử dụng các phương tiện thông tin điện tử, internet, mạng xã hội... để tuyên truyền trong nước, quốc tế và định hướng dư luận xã hội.

Ngoài những điểm chung, đối với quần chúng tín đồ từng tôn giáo còn có những điểm lưu ý riêng dựa trên đặc điểm, quy định riêng trong giáo lý, giáo luật... của tôn giáo đó. Ví dụ:

Đối với Phật giáo: Cần vận động quần chúng tín đồ tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước, "hộ quốc an dân", gắn bó đồng hành cùng dân tộc của Phật giáo Việt Nam. Vận động bà con Phật tử ủng hộ chủ trương đoàn kết thống nhất Phật giáo trong cả nước với tổ chức đại diện hợp pháp duy nhất cho Phật giáo Việt Nam ở trong và ngoài nước là Giáo hội Phật giáo Việt Nam theo phương châm hành đạo tiến bộ "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội". Đối với Phật giáo Nam tông Khmer, cần vận động quần chúng tín đồ phát huy và thực hiện tốt truyền thống đại đoàn kết giữa các dân tộc trong đại gia đình Việt Nam, cũng như chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước.

Đối với Công giáo: Trong quá trình vận động quần chúng tín đồ cần đặc biệt nhấn mạnh vấn đề xoá bỏ mặc cảm qua khứ, biểu dương những đóng góp tích cực của Công giáo trong việc hình thành chữ Quốc ngữ, những tấm gương các vị hồng y, giám mục, linh mục, nam nữ tu sĩ, giáo dân tiêu biểu đã dấn thân bảo vệ đất nước, quê hương, có nhiều đóng góp trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát huy ý thức và tinh thần dân tộc, trách nhiệm công dân trong các quan hệ xã hội và trong sinh hoạt tôn giáo...

3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ RÚT RA

Từ thực tiễn công tác tôn giáo của Mặt trận, bước đầu có thể rút ra một số kinh nghiệm quan trọng trong công tác vận động tín đồ các tôn giáo, đó là.

3.1- Nghiên cứu, học tập và vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo và vận động, đoàn kết các tôn giáo, chúng ta có thể vận dụng được những nội dung cơ bản tư tưởng vận động tín đồ, chức sắc tôn giáo của Bác, đó là:

Về phương thức vận động: Thực tế cho thấy có quan điểm, nhận thức và mục tiêu, nội dung vận động đúng nhưng không có phương thức thích hợp thì kết quả vận động sẽ rất hạn chế, thậm chí không thành công.

Tinh thần cơ bản toát lên trong phương thức vận động của Hồ Chí Minh đối với tôn giáo đó là thái độ ứng xử văn hóa, tinh tế và rất mực chân thành. Có thể rút ra một số đặc điểm về phương thức vận động Hồ Chí Minh đối với tôn giáo đó là:

- Lấy phương pháp cổ vũ, động viên, khen ngợi, biểu dương cái tốt đẹp, hướng thiện thay vì đấu tranh, phê phán trực diện, gay gắt. Trong các các điện, thư thăm hỏi, chúc mừng... Người được gửi chung hoặc gửi riêng cho đồng bào tôn giáo, Người đều bày tỏ những lời khuyên nhủ ân cần để thuyết phục, cảm hóa thay cho những lý lẽ kinh viện, ròng cách mạng. Trong một số văn kiện Người khuyên phải kiên nhẫn tuyên truyền, giải thích, vận động, thuyết phục. Khi xử lý, đấu tranh với những sai lầm, khuyết điểm lầm lỡ của một số cá nhân tôn giáo, Người dùng lời lẽ thuyết phục, nhẹ nhàng, chân tình…, đồng thời tỏ rõ tấm lòng bao dung, độ lượng, không hiềm khích, thành kiến hẹp hòinên càng có sức cảm hóa, thu phục nhân tâm.

- Lấy những biểu tượng thiêng liêng của tôn giáo như Chúa Giê-su, Đức Phật Thích ca... để đề cao, tôn vinh và khai thác tối đa những điểm tương đồng với mục tiêu và nhiệm vụ của cách mạng và đất nước, qua đó không chỉ gắn đạo với đời mà còn gián tiếp đề cao uy tín, trách nhiệm đối với đồng bào có đạo trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

3.2- Cần thực hiện đầy đủ và nghiêm túc chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo và tự do không tín ngưỡng tôn giáo của nhân dân. Đây là chính sách nhất quán của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng và được khẳng định liên tục trong Hiến pháp năm 1946 cho đến Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 2013 cũng như trong các Văn kiện Đại hội Đảng và các chính sách pháp luật khác của Nhà nước ta.

Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta làm cách mạng giành độc lập thống nhất đất nước và giành quyền tự do cho nhân dân. Đảng tuyên truyền, vận động và giác ngộ nhân dân, giúp nhân dân tự giác lựa chọn đời sống văn hoá và tín ngưỡng tôn giáo của mình. Đồng bào tôn giáo nói chung và chức sắc, nhà tu hành nói riêng chỉ tin Đảng, Nhà nước khi mỗi cán bộ, đảng viên thực sự tôn trọng quyền tự do của nhân dân, trong đó có quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo .

Đảng ta là Đảng cầm quyền, nên mỗi cấp uỷ đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể và mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự quan tâm, chăm lo đời sống mọi mặt cho các tầng lớp nhân dân, trong đó có chăm lo nhu cầu tín ngưỡng tôn giáo của quần chúng tín đồ. Đối với các vấn đề liên quan tới tín ngưỡng tôn giáo của đông đảo quần chúng thì không thể đơn giản trong nhận định là vấn đề giai cấp, ý thức hệ hay vấn đề địch - ta, sẽ dễ mắc sai lầm trong xử lý, mà trước hết phải đứng trên quan điểm đại đoàn kết toàn dân tộc, quan điểm chăm lo, phụng sự Nhân dân để nhìn nhận và giải quyết vấn đề.

Khi chính sách tôn giáo và việc xử lý vụ việc tôn giáo được thực hiện nhất quán trong chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, đáp ứng được nhu cầu, lợi ích của đồng bào, trong đó có nhu cầu tín ngưỡng tôn giáo chính đáng thì các thế lực thù địch không thể xuyên tạc, lợi dụng. Đồng thời cũng chính bằng sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc - trong đó có vai trò tham gia của chức sắc và đồng bào các tôn giáo, nhất định chúng ta sẽ ngăn chặn, đẩy lùi mọi âm mưu và hành động lợi dụng tôn giáo chống phá đất nước của các thế lực thù địch.

3.3- Tiếp tục quán triệt và thực hiện đúng đắn, đầy đủ quan điểm cơ bản của Đảng trong công tác tôn giáo, đó là: "Công tác tôn giáo là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị" đặt ra yêu cầu cho công tác tôn giáo và công tác vận động, tập hợp quần chúng tín đồ tôn giáo cũng phải có sự quan tâm và thay đổi tương xứng. Theo đó:

- Về cơ chế công tác tôn giáo của hệ thống chính trị là: Đảng thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo về công tác tín ngưỡng, tôn giáo; Nhà nước thống nhất quản lý các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; Mặt trận là người chủ trì, làm đầu mối phối hợp với các bộ, ban ngành nhà nước và các đoàn thể nhân dân trong công tác vận động, tập hợp, đồng bào các tôn giáo (bao gồm cả tổ chức giáo hội, chức sắc, nhà tu hành và tín đồ) để phát huy thế mạnh, sở trường của Mặt trận. Mặt khác, qua thực tiễn cho thấy nhiều nội dung công tác vận động, tranh thủ, hướng dẫn đối với các tín đồ, chức sắc hay tổ chức tôn giáo, nếu giao cơ quan Nhà nước trực tiếp thực hiện thường dễ bị một số cá nhân xấu hoặc các thế lực thù địch kích động, xuyên tạc là Nhà nước ta can thiệp vào công việc nội bộ của tôn giáo, nhưng cũng với công việc đó, giao Mặt trận triển khai sẽ thuận lợi hơn.

Trên tinh thần đó, thời gian tới cần có sự đầu tư nhiều hơn về tổ chức bộ máy, cán bộ chuyên trách làm công tác tôn giáo của hệ thống Mặt trận các cấp; đồng thời Đảng, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách quy định về chế độ phù hợp dành cho Mặt trận các cấp trong công tác vận động, tập hợp và xây dựng lực lượng cốt cán trong quần chúng tín đồ, chức sắc, nhà tu hành các tôn giáo.

Thông qua Mặt trận (làm đầu mối chủ trì) cần nghiên cứu cơ chế, chính sách và mô hình phù hợp để phát huy vai trò của các tổ chức xã hội tôn giáo, hội đoàn tôn giáo được thành lập hợp pháp (Gia đình phật tử trong Phật giáo, các hình thức hội đoàn trong các tôn giáo khác...) để tập hợp tín đồ tôn giáo. Quan tâm phát huy vai trò của Uỷ ban đoàn kết Công giáo Việt Nam các cấp trong việc đoàn kết, tập hợp đồng bào Công giáo thi đua yêu nước và thúc đẩy sự gắn bó đồng hành cùng dân tộc của Giáo hội và các vị giáo phẩm Công giáo Việt Nam.

3.4-Qua thực tiễn,Mặt trận có một kinh nghiệm vận động đã được đúc kết đó là "lấy đạo giải việc đạo". Về nội dung, cần bồi dưỡng và phát huy những ý kiến đúng đắn, tiên tiến hay tương đối tiến bộ hơn của chính tôn giáo để thay thế, khắc phục các ý kiến lạc hậu, sai trái. Về lực lượng, phát hiện, bồi dưỡng và thông qua những cốt cán và bộ phận tích cực trong đồng bào để tranh thủ, lôi kéo các bộ phận trung bình hoặc yếu kém hơn.

Đó cũng là phương thức "Phát huy ngọn cờ hiệu triệu, xây dựng điển hình tiên tiến và vận động nhân rộng điển hình tiên tiến". 

3.5- Mặt trận cần tăng cường hơn nữa việc phối hợp thống nhất hành động với các tổ chức thành viên như: Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, Hội nông dân, Hội cựu chiến binh, Hội người cao tuổi… và phối hợp với các cơ quan chức năng nhà nước trong công tác tôn giáo và công tác vận động quần chúng tín đồ.

 Có kế hoạch xây dựng và phát huy những người tiêu biểu, cốt cốt trong các tôn giáo; quan tâm nhân rộng những điển hình tiên tiến xuất sắc trong chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ tôn giáo thông qua các phong trào thi đua yêu nước, đặc biệt là cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", Chương trình phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, các chương trình an sinh xã hội, từ thiện nhân đạo, cứu trợ thiên tai, lũ lụt, phòng chống đại dịch Covid-19...

[1] Trưởng ban Tôn giáo, Uỷ viên Thường trực Hội đồng Tư vấn về Tôn giáo Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam